تشنج، رقص ناگهانی و غیرطبیعی نورون ها در مغز است که گاه رگه های آشوب را به زندگی فرد می دوزد. این پدیده ی ناخوانده، می تواند در هر سنی رخ دهد و با علائمی همانند لرزش، سفتی عضلات و از دست دادن هوشیاری، خود را نشان دهد. گویی طوفانی ناگهانی، آرامش مغز را برهم می زند و دنیای فرد را برای لحظاتی دگرگون می کند.
علل تشنج گوناگونند، از صرع و ضربه به سر تا عفونت های مغزی و تب بالا. گاه نیز ژنتیک، نقشی در بروز این اختلال ایفا می کند. اما جای نگرانی نیست، علم پزشکی با پیشرفت های خود، راه های مختلفی برای کنترل و درمان تشنج ارائه کرده است. از داروهای ضد تشنج تا جراحی، و البته تغییر سبک زندگی، همگی می توانند در این مسیر یاری رسان باشند.
در این مقاله از دایان سلامت به دنیای تشنج قدم می گذاریم و با زوایای مختلف این پدیده آشنا می شویم. از علل و علائم تا راه های تشخیص و درمان و در نهایت، چالش های زندگی با تشنج.
انواع تشنج
تشنج ها به دو دسته کلی تقسیم می شوند:
تشنج عمومی: بر کل مغز تأثیر می گذارد و باعث از دست دادن هوشیاری، سفتی بدن و حرکات غیرارادی می شود. انواع تشنج عمومی شامل تشنج تونیک-کلونیک، تشنج غایب و تشنج میوکلونیک می باشد.
تشنج کانونی: بر ناحیه خاصی از مغز تأثیر می گذارد و علائم متفاوتی بسته به محل درگیری ایجاد می کند. انواع تشنج کانونی شامل تشنج ساده کانونی، تشنج پیچیده کانونی و تشنج ثانویه کانونی می باشد.
برای دریافت متخصص مغز و اعصاب و ویزیت پزشک در منزل جهت درمان تشنج از دایان سلامت کمک بگیرید.
جهت دریافت ویزیت پزشک متخصص مغز و اعصاب در منزل، کافیست همین الان با ما تماس بگیرید!
علائم تشنج
علائم درمان تشنج بسته به نوع و شدت آن متفاوت است. برخی از علائم شایع تشنج عبارتند از:
- از دست دادن هوشیاری
- سفتی بدن
- حرکات غیرارادی اندام ها
- لرزش
- گیجی
- تغییرات حسی (بو، دیدن، شنیدن)
- احساس سوزن سوزن شدن یا بی حسی
- خیرگی به یک نقطه
- احساسات عجیب (دژاوو)
- تغییرات خلقی ناگهانی
علل تشنج
علل تشنج می تواند بسیار متنوع باشد. برخی از علل شایع تشنج عبارتند از:
- صدمات مغزی: ضربه به سر می تواند منجر به آسیب مغزی و تشنج شود.
- سکته مغزی: انسداد یا پارگی عروق مغزی می تواند باعث سکته مغزی و تشنج شود.
- تومور مغزی: تومورهای مغزی می توانند فعالیت الکتریکی مغز را مختل کرده و تشنج ایجاد کنند.
- عفونت های مغزی: عفونت هایی مانند مننژیت و آنسفالیت می توانند باعث تشنج شوند.
- تب بالا: تب بالا در کودکان می تواند منجر به تشنج تب شود.
- اختلالات ژنتیکی: برخی از اختلالات ژنتیکی مانند سندرم داون می توانند خطر تشنج را افزایش دهند.
- مصرف مواد مخدر یا الکل: مصرف مواد مخدر و الکل می تواند منجر به تشنج شود.
تشخیص تشنج
تشخیص تشنج، گامی کلیدی در مسیر کنترل و درمان این اختلال است. پزشک معالج با جمع آوری اطلاعات مختلف، این معما را رمزگشایی می کند. شرح حال دقیق بیمار، از جمله علائم تشنج، سابقه پزشکی و وجود هرگونه بیماری زمینه ای، اولین سرنخ ها را به پزشک می دهد.معاینه فیزیکی و بررسی علائم عصبی، اطلاعات بیشتری را در اختیار او قرار می دهد.
اما شاه کلید تشخیص، الکتروانسفالوگرام یا EEG است. این آزمایش، فعالیت الکتریکی مغز را ثبت می کند و الگوهای غیرطبیعی مرتبط با تشنج را آشکار می سازد.
در برخی موارد، تصویربرداری مغزی مانند MRI یا CT اسکن نیز برای بررسی ساختار مغز و شناسایی هرگونه ناهنجاری که می تواند باعث تشنج شود، انجام می شود.
تشخیص دقیق تشنج، نوع و شدت آن، نقشی اساسی در انتخاب روش درمان مناسب ایفا می کند.
جهت دریافت ویزیت پزشک متخصص مغز و اعصاب در منزل، کافیست همین الان با ما تماس بگیرید!
درمان تشنج
درمان تشنج به نوع و شدت آن بستگی دارد.
- درمان دارویی: داروهای ضد تشنج برای تنظیم فعالیت الکتریکی مغز تجویز می شوند. این داروها می توانند به طور موثر تشنج را کنترل کنند و در بسیاری از موارد، از بروز تشنج های بعدی جلوگیری کنند.
- جراحی: در صورت عدم کنترل تشنج با دارو و وجود منشأ مشخص، ممکن است جراحی در نظر گرفته شود. در این روش، جراح ناحیه ای از مغز که مسئول تشنج است را برمی دارد.
- تغییر سبک زندگی:
- خواب کافی: کمبود خواب می تواند خطر تشنج را افزایش دهد. بنابراین، افراد مبتلا به تشنج باید به طور منظم و کافی بخوابند.
- اجتناب از محرک های تشنج: برخی از عوامل مانند الکل، مواد مخدر، استرس و… می توانند تشنج را تحریک کنند. افراد مبتلا به تشنج باید از این محرک ها اجتناب کنند.
- مدیریت استرس: استرس می تواند خطر تشنج را افزایش دهد. بنابراین، افراد مبتلا به تشنج باید روش های مدیریت استرس مانند یوگا، مدیتیشن یا تنفس عمیق را یاد بگیرند.
زندگی با تشنج
تشنج می تواند بر زندگی فردی، اجتماعی و شغلی فرد مبتلا تأثیر بگذارد. با این حال، با تشخیص و درمان مناسب، افراد مبتلا به تشنج می توانند زندگی عادی و پرباری داشته باشند.
افراد مبتلا به تشنج می توانند از گروه های حمایتی و مشاوره برای مدیریت بهتر بیماری خود بهره مند شوند. این گروه ها می توانند اطلاعات و پشتیبانی لازم را به افراد مبتلا به تشنج و خانواده های آنها ارائه دهند.
صحبت با یک روانشناس یا مشاور می تواند به افراد مبتلا به تشنج در مقابله با اضطراب، افسردگی و سایر مشکلات عاطفی ناشی از این بیماری کمک کند.
در صورت امکان، از فعالیت هایی که در صورت تشنج خطرناک هستند (شنا، رانندگی) اجتناب کنید.
اطرافیان را از وضعیت خود مطلع کنید. در محل کار، از همکاران و مدیر خود در مورد بیماری خود و اقدامات لازم در صورت بروز تشنج اطلاع دهید.
رعایت توصیه های درمانی و مصرف منظم داروهای تجویز شده و پیروی از برنامه درمانی پزشک به درمان تشنج شما کمک بسیاری میکند.
کنترل عواملی که می توانند تشنج را تحریک کنند شامل موارد مختلفی میشوند که برخی از آن ها را اینجا نام برده ایم:
- مدیریت استرس
- خواب کافی
- اجتناب از الکل و مواد مخدر
- پیروی از یک رژیم غذایی سالم
دایان سلامت و ویزیت متخصص مغز و اعصاب در منزل
تشنج یک وضعیت جدی است و در صورت مشاهده علائم، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. درمان تشنج اغلب با دارو امکان پذیر است. با تشخیص و درمان به موقع، افراد مبتلا به تشنج می توانند زندگی عادی و پرباری داشته باشند.
مرکز مشاوره و ارائه مراقبت های پرستاری در منزل دایان سلامت، با بهره مندی از متخصصان مجرب مغز و اعصاب و سایر کادر درمانی، طیف وسیعی از خدمات پزشکی در منزل شما ارائه می دهد.متخصصان مغز و اعصاب مرکز دایان سلامت با حضور در منزل شما، به بررسی علائم و سابقه پزشکی تان می پردازند و معاینات لازم را انجام می دهند.
جهت دریافت ویزیت پزشک متخصص مغز و اعصاب در منزل، کافیست همین الان با ما تماس بگیرید!
کمک به فرد مبتلا به تشنج در لحظه
مشاهده تشنج در فردی می تواند ترسناک باشد، اما حفظ آرامش و انجام اقدامات صحیح بسیار مهم است. در اینجا به چند روش برای کمک به فرد مبتلا به تشنج در لحظه اشاره می کنیم:
۱. محیط را امن کنید:
- اشیاء خطرناک را از اطراف فرد دور کنید.
- فرد را به زمین هدایت کنید تا از آسیب دیدن سر و گردن خود جلوگیری شود.
- زیر سر فرد بالش یا چیزی نرم قرار دهید.
- لباس های تنگ فرد را شل کنید.
۲. با اورژانس تماس بگیرید:
- اگر تشنج بیش از ۵ دقیقه طول بکشد.
- اگر فرد بعد از تشنج به هوش نیاید.
- اگر فرد دچار تشنج دوم در عرض 5 دقیقه شود.
- اگر فرد باردار باشد یا دیابت داشته باشد.
- اگر اولین تشنج فرد باشد.
- اگر فرد پس از تشنج گیج یا بی حوصله باشد.
۳. مراقب فرد باشید:
- به فرد زمان بدهید تا تشنج به طور کامل متوقف شود.
- سعی نکنید فرد را مهار کنید یا حرکات او را متوقف کنید.
- چیزی در دهان فرد قرار ندهید.
- سعی کنید فرد را به پهلو بچرخانید تا از خفگی با محتویات دهان و استفراغ جلوگیری شود.
- زمان تشنج را با ساعت خود اندازه بگیرید.
- با فرد صحبت کنید و به او آرامش دهید.
۴. بعد از تشنج:
- به فرد کمک کنید تا به آرامی بنشیند یا بلند شود.
- به فرد آب بدهید تا بنوشد.
- تا زمانی که فرد به طور کامل هوشیار نشده است، او را تنها نگذارید.
- در صورت نیاز، دوباره با اورژانس تماس بگیرید.
نکاتی که نباید انجام داد:
- سعی نکنید فرد را در حین تشنج مهار کنید.
- چیزی در دهان فرد قرار ندهید.
- به فرد آب یا غذا ندهید تا زمانی که به طور کامل هوشیار نشده است.
- سعی نکنید فرد را جابجا کنید مگر اینکه در خطر باشد.
- با حفظ آرامش و انجام اقدامات صحیح، می توانید به فرد مبتلا به تشنج در لحظه کمک کنید و از آسیب دیدن او جلوگیری کنید.
همچنین، به خاطر داشته باشید که افراد مبتلا به تشنج ممکن است بعد از تشنج احساس گیجی، اضطراب یا خستگی کنند. صبور باشید و به آنها در این شرایط کمک کنید.
سوالات متداول
- آیا تشنج مسری است؟
خیر، تشنج مسری نیست. - آیا درمان قطعی برای تشنج وجود دارد؟
در برخی موارد، بله. با تشخیص و درمان مناسب، امکان کنترل کامل تشنج وجود دارد. - با تشنج چه کارهایی نباید انجام داد؟
از فعالیت هایی که در صورت تشنج خطرناک هستند (شنا، رانندگی) و همچنین مصرف الکل و مواد مخدر باید اجتناب کرد. - چگونه می توان به فردی که دچار تشنج شده است کمک کرد؟
فرد را در جای امن قرار دهید، اشیاء تیز را از اطراف او دور کنید و با اورژانس تماس بگیرید.
منبع
mayoclinic: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/epilepsy/symptoms-causes/syc-20350093
جهت دریافت ویزیت پزشک متخصص مغز و اعصاب در منزل، کافیست همین الان با ما تماس بگیرید!