کلیهها به عنوان دو عضو لوبیایی شکل در ناحیه خلفی شکم، نقشی حیاتی در حفظ سلامت بدن ایفا میکنند. تصفیه خون، دفع مواد زائد و سموم، تنظیم فشار خون، تعادل الکترولیتها و تولید گلبولهای قرمز خون، تنها بخشی از وظایف متعدد این اندامهای حیاتی هستند. اما گاه به دلایل مختلف، عملکرد کلیهها مختل شده و نارسایی کلیوی رخ میدهد. در این مقاله از دایان سلامت به بررسی جامع نارسایی حاد کلیوی (AKI) خواهیم پرداخت و علل، علائم، روشهای تشخیص و درمان آن را شرح خواهیم داد.
نارسایی حاد کلیوی چیست؟
نارسایی حاد کلیوی به عنوان یک اختلال ناگهانی در عملکرد کلیهها تعریف میشود که در طی چند ساعت تا چند روز اتفاق میافتد. در این شرایط، کلیهها قادر به تصفیه خون و دفع مواد زائد به طور موثر نیستند که میتواند منجر به تجمع مواد سمی و عوارض خطرناک برای سلامتی شود.
نقش و وظایف کلیهها
همانطور که پیشتر اشاره شد، کلیهها وظایف متعددی در بدن بر عهده دارند. برای دریافت خدمات ویزیت پزشک در منزل میتوانید از دایان سلامت استفاده کنید.
برخی از این وظایف عبارتند از:
- تصفیه خون و دفع مواد زائد و سموم: کلیهها با فیلتر کردن خون، مواد زائد حاصل از متابولیسم سلولی را دفع میکنند و به حفظ تعادل مایعات و الکترولیتها در بدن کمک میکنند.
- تنظیم فشار خون: کلیهها با تنظیم هورمونها و رنین-آنژیوتانسین-آلدوسترون، در کنترل فشار خون نقش دارند.
- تعادل الکترولیتها: سطوح الکترولیتهایی مانند سدیم، پتاسیم، کلسیم و فسفات توسط کلیهها تنظیم میشود که برای عملکرد صحیح عضلات، اعصاب و قلب ضروری است.
- تولید گلبولهای قرمز خون: کلیهها با تولید هورمون اریتروپویتین، به مغز استخوان در تولید گلبولهای قرمز خون که وظیفه حمل اکسیژن را بر عهده دارند، کمک میکنند.
- تنظیم متابولیسم استخوان: کلیهها با فعال کردن ویتامین D، در جذب کلسیم و سلامت استخوانها نقش دارند.
جهت دریافت ویزیت پزشک متخصص در منزل، کافیست همین الان با ما تماس بگیرید!
عوارض نارسایی حاد کلیوی
نارسایی حاد کلیوی میتواند عوارض متعددی به همراه داشته باشد که برخی از آنها عبارتند از:
- اختلال در تعادل مایعات و الکترولیتها: این امر میتواند منجر به تورم، نارسایی قلبی و تنگی نفس شود.
- اسیدوز متابولیک: تجمع اسید در بدن میتواند منجر به خستگی، تهوع و تنفس سریع شود.
- کم خونی: کاهش تولید گلبولهای قرمز خون میتواند منجر به خستگی، ضعف و تنگی نفس شود.
- هیپرکالمی: افزایش پتاسیم خون میتواند منجر به اختلال در ریتم قلب و حتی مرگ شود.
- هیپوفسفاتمی: کاهش فسفات خون میتواند منجر به ضعف عضلانی و درد استخوان شود.
- کاهش سطح کلسیم: کاهش کلسیم خون میتواند منجر به تشنج و درد عضلانی شود.
- آسیب به سیستم عصبی: نارسایی حاد کلیوی میتواند منجر به گیجی، لرزش و تشنج شود.
- عفونت: افراد مبتلا به نارسایی حاد کلیوی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به عفونت هستند.
علائم نارسایی حاد کلیوی
علائم نارسایی حاد کلیوی میتوانند شامل موارد زیر باشند:
- کاهش حجم ادرار: کاهش ناگهانی حجم ادرار (کمتر از 400 میلی لیتر در روز) میتواند نشانه نارسایی حاد کلیوی باشد.
- تورم: تورم در پاها، مچ پا و صورت میتواند به دلیل احتباس مایعات ناشی از نارسایی حاد کلیوی باشد.
- خستگی و ضعف: کاهش عملکرد کلیهها میتواند منجر به خستگی و ضعف عضلانی شود.
- تهوع و استفراغ: تجمع مواد زائد در بدن میتواند منجر به تهوع و استفراغ شود.
- تنگی نفس: تجمع مایعات در ریهها میتواند منجر به تنگی نفس شود.
- تغییر در رنگ ادرار: ادرار تیره یا خونی میتواند نشانه نارسایی حاد کلیوی باشد.
- تشنج: اختلال در تعادل الکترولیتها میتواند منجر به تشنج شود.
- کاهش سطح هوشیاری: تجمع مواد زائد در بدن میتواند منجر به کاهش سطح هوشیاری و گیجی شود.
تشخیص نارسایی حاد کلیوی
تشخیص نارسایی حاد کلیوی بر اساس شرح حال بیمار، معاینه فیزیکی و آزمایشهای مختلف انجام میشود.
آزمایشهای تشخیصی:
- آزمایش خون: آزمایش خون برای بررسی سطح کراتینین، اوره، الکترولیتها و سایر مواد شیمیایی خون انجام میشود.
- آزمایش ادرار: آزمایش ادرار برای بررسی حجم ادرار، وجود پروتئین، خون و سایر مواد غیرطبیعی در ادرار انجام میشود.
- سونوگرافی کلیه: سونوگرافی برای بررسی اندازه، شکل و ساختار کلیهها انجام میشود.
- سی تی اسکن: سی تی اسکن برای بررسی دقیقتر کلیهها و مجاری ادراری انجام میشود.
جهت دریافت ویزیت پزشک متخصص در منزل، کافیست همین الان با ما تماس بگیرید!
درمان نارسایی حاد کلیوی
درمان نارسایی حاد کلیوی به علت زمینهای و شدت بیماری بستگی دارد.ابتدا باید هدف از درمان را برای خود مشخص کنید. قاعدتا هدف اصلی درمان، جلوگیری از آسیب بیشتر به کلیهها و حفظ عملکرد آنها است.
اصلاح اختلالات الکترولیتی و تعادل مایعاتدر پروسه درمان شامل تجویز مایعات، الکترولیتها و داروها برای اصلاح تعادل مایعات و الکترولیتها در بدن است. سپس در صورت وجود عفونت، آنتیبیوتیک یا سایر داروهای ضد میکروبی تجویز میشود.
باید بدانید که فشار خون بالا میتواند به کلیهها آسیب برساند، بنابراین کنترل فشار خون در افراد مبتلا به نارسایی حاد کلیوی ضروری است. همچنین در صورت وجود انسداد در مجاری ادراری، باید با روشهای مختلف مانند جراحی یا سوندگذاری، انسداد رفع شود.
درمانهای جایگزینی کلیوی
در برخی موارد، نارسایی حاد کلیوی به قدری شدید است که نیاز به درمانهای جایگزینی کلیوی مانند دیالیز یا پیوند کلیه وجود دارد.
- دیالیز: دیالیز یک روش مصنوعی برای تصفیه خون و دفع مواد زائد و سموم از بدن است. دیالیز میتواند به صورت موقت تا زمانی که عملکرد کلیهها به حالت عادی بازگردد، یا به طور دائمی در افراد مبتلا به نارسایی مزمن کلیوی انجام شود.
- پیوند کلیه: پیوند کلیه، جایگزینی کلیههای آسیبدیده با یک کلیه سالم از یک فرد دهنده است. پیوند کلیه بهترین راه حل برای نارسایی کلیوی در مراحل نهایی است.
پیشگیری از نارسایی حاد کلیوی
با توجه به عوارض خطرناک نارسایی حاد کلیوی، پیشگیری از این بیماری از اهمیت بالایی برخوردار است.برای پیشگیری از نارسایی کلیه میتوانید با دریافت خدمات پزشکی در منزل مانند ویزیت پزشک در منزل به پروسه ی درمان و پیشگیری تسریع ببخشید. راهکارهای پیشگیری شامل مراحل زیر میباشد.
- کنترل فشار خون: کنترل فشار خون بالا یکی از مهمترین راهکارهای پیشگیری از نارسایی حاد کلیوی است.
- کنترل دیابت: دیابت یکی از عوامل خطر ابتلا به نارسایی حاد کلیوی است، بنابراین کنترل قند خون در افراد دیابتی از اهمیت بالایی برخوردار است.
- نوشیدن آب کافی: نوشیدن آب کافی به دفع مواد زائد از بدن و حفظ عملکرد کلیهها کمک میکند.
- اجتناب از مصرف دخانیات: مصرف دخانیات میتواند به کلیهها آسیب برساند و خطر ابتلا به نارسایی حاد کلیوی را افزایش دهد.
- حفظ وزن سالم: چاقی یکی از عوامل خطر ابتلا به نارسایی حاد کلیوی است، بنابراین حفظ وزن سالم از اهمیت بالایی برخوردار است.
- مصرف داروهای تجویز شده: در صورت ابتلا به بیماریهایی مانند فشار خون بالا یا دیابت، باید داروهای تجویز شده را به طور منظم مصرف کنید.
- انجام معاینات منظم: انجام معاینات منظم به خصوص در افراد دارای عوامل خطر ابتلا به نارسایی حاد کلیوی از اهمیت بالایی برخوردار است.
جهت دریافت ویزیت پزشک متخصص در منزل، کافیست همین الان با ما تماس بگیرید!
نتیجهگیری
نارسایی حاد کلیوی یک بیماری جدی است که میتواند عوارض خطرناکی به همراه داشته باشد. با این حال، با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، میتوان از آسیب بیشتر به کلیهها و عوارض ناشی از آن جلوگیری کرد. دایان سلامت به عنوان یک شرکت خدمات درمان و پرستاری در منزل میتواند شما را در دریافت خدمات پرستاری در منزل، آی سی یو در منزل و سرم تراپی در منزل همراهی کند. برای در یافت خدمات با شماره های 09120739475 و 02188002158 تماس بگیرید.
سوالات متداول
- نارسایی حاد کلیوی چه تفاوتی با نارسایی مزمن کلیوی دارد؟
نارسایی حاد کلیوی به طور ناگهانی و در طی چند ساعت تا چند روز اتفاق میافتد، در حالی که نارسایی مزمن کلیوی به تدریج و در طی چند ماه یا چند سال اتفاق میافتد. نارسایی حاد کلیوی ممکن است برگشتپذیر باشد، اما نارسایی مزمن کلیوی معمولا برگشتپذیر نیست و به درمانهای طولانیمدت و دیالیز یا پیوند کلیه نیاز دارد.
- چه عواملی خطر ابتلا به نارسایی حاد کلیوی را افزایش میدهند؟
عواملی مانند سن بالا، فشار خون بالا، دیابت، بیماریهای قلبی عروقی، چاقی، مصرف دخانیات، کمآبی بدن، استفاده از داروهای خاص و سابقه خانوادگی نارسایی کلیوی، خطر ابتلا به نارسایی حاد کلیوی را افزایش میدهند.
- چه اقداماتی میتوان برای پیشگیری از نارسایی حاد کلیوی انجام داد؟
کنترل فشار خون، کنترل دیابت، نوشیدن آب کافی، اجتناب از مصرف دخانیات، حفظ وزن سالم، مصرف داروهای تجویز شده و انجام معاینات منظم از جمله اقداماتی هستند که میتوان برای پیشگیری از نارسایی حاد کلیوی انجام داد.
- آیا نارسایی حاد کلیوی قابل درمان است؟
درمان نارسایی حاد کلیوی به علت زمینهای و شدت بیماری بستگی دارد. در برخی موارد، نارسایی حاد کلیوی با درمانهای حمایتی مانند تجویز مایعات و الکترولیتها و درمان عفونت، بهبود مییابد. اما در موارد شدیدتر، ممکن است به دیالیز یا پیوند کلیه نیاز باشد.